امروزه با توجه به پیشرفت کشور در زمینه فناوری اطلاعات و امنیت داده‌ها، سازمان‌ها، ارگان‌ها و مراکز دولتی و خصوصی کشور خواه یا ناخواه به سمت اجماع بستر شبکه داده‌ها و اطلاعات (دولت الکترونیکی) خود در اتاقهای سرور دیتاسنترها و اتاقک داده سوق پیدا کرده‌اند. اطلاعات در سازمان‌ها به بخش‌های مختلف اطلاعات مالی(حساب‌ها و کارکنان) امنیتی از قبیل اطلاعات محرمانه و طبقه‌بندی شده بسته به نوع سازمان تقسیم‌بندی میشود. از اینرو امنیت ومحافظت فیزیکی از سرورها و دستگاه‌های ذخیره سازی اهمیت بالایی دارد. سالانه میلیاردها ریال هزینه هنگفت برای خرید سرور و دستگاه‌های تجمیع اطلاعات در دیتاسنترها و مراکز داده صرف شده که حفظ اسناد ومدارک مجازی را پر اهمیت‌تر کرده است از اینرو حفاظت و ایمنی در برابر حریق در مراکز داده اهمیت بسزایی دارد. در دیتاسنتر ها مجموعه کابل‌ها، لوازم الکترونیکی، تابلوهای برق وسیستم‌های سرمایشی مختلفی به کار رفته که هر کدام مستعد حریق هستند و در زمان بروز آتش‌سوزی باید از آنها محافظت شود.
راهکارهای حفاظت از حریق و سیستم اعلام و اطفاء حریق اتاق سرورها:
بر اساس استاندارد و طبقه‌بندی کلاس حریق و سناریوی آتش، لوازم الکترونیکی در طبقه کلاس C قرار می‌گیرند که در این کلاس رعایت طراحی استاندارد اهمیت زیادی دارد.
طراحی سیستم اعلام و اطفاء حریق
بر اساس استاندارد فاکتورهای زیادی برای در نظر گرفتن طراحی سیستم اعلام و اطفاء حریق در دیتاسنترها اهمیت دارد ابتدا باید مکان مورد نظر از طرف کارشناس ایمنی بازدید و سپس مولفه‌های زیر در نرم‌افزار محاسبه گردند.
- ابعاد سالن یا اتاق از قبیل طول و عرض و ارتفاع(حجم بر اساس متر مکعب)
- سقف کاذب و کف کاذب در صورت وجود و ارتفاع آنها
- آرایش رکها و طرز چینش(اتاقک سرد یا رو در رو)
- نوع سیستم سرمایشی از قبیل سیستم اسپیلیت کولینگ یا اچ و ک (محاسبه سرعت پرتاب باد)
- کابلهای برق از داخل سقف یا کف کاذب عبور کرده‌اند یا از لدر سقفی
- شهری که سالن دیتاسنتر در آن قرار دارد و ارتفاع آن شهر از سطح دریا
- مناطق مورد نیاز اعلام و اطفاء حریق در اتاقهای مختلف (زون‌بندی اعلام و اطفاء)
- دمای کاری اتاق که معمولا” در دیتاسنترها بین 20 تا 24 درجه سانتیگراد میباشد.
- غلطت محیط بر اساس استاندارد که در کلاس C
تبصره :
- سیستم اعلام و اطفاء حریق جهت اتاق سرور با متراژ 30 متر مربع است.
- نصب و راه‌اندازی سیستم بر عهده فروشنده است.
- فروشنده موظف به ارائه موارد زیر است :
- ارائه مشخصات دارنده پروانه فعالیت در زمینه خدمات افتا
- ارائه برگه آنالیزگاز جهت تائید اصالت گاز داخل سیلندر از پژوهشگاه صنعت نفت ایران
- اجرای سیستم مذکور باید مورد تائید سازمان آتش‌نشانی جمهوری اسلامی ایران قرار گیرد.
سیستم اعلام حریق در دیتاسنترها:
لوله‌کشی شبکه اعلام حریق اتاق سرور :
در لوله‌کشی یا پاپینگ اعلام حریق حتما” باید از لوله‌های گالوانیزه گرم بر اساس استاندارد سایز pg13.5 با اتصالات استاندارد استفاده کردو تنها در جاهایی که قابل دسترس نیست و خم در لوله به وجود می‌آید به ناچار از لوله فلکسیبل استفاده و کابلهای نسوز برق از داخل این لوله ها عبور کند.
کابل نسوز سیلیکونی با شیلد سایز 1.5*2و 1.5 *3 :
در سیستم کابل‌کشی اعلام حریق بر اساس استاندارد فقط باید از کابلهای نسوز با نویز گیر یا شیلد محافظ از جنس نرم یا انعطاف‌پذیر استفاده کرد که در زمام بروز حریق خود کابل آتش نگیرد یا باعث گسترش حریق نشود و همچنین چنانچه حریق گسترش پیدا کند کابل مذکور در دمای بالا میتواند جریان را از خود عبور داده و سیستم به کار خود ادامه دهد. در دیتاسنترها همانند اتاقهای معمولی میتوان برای کشف حریق از تجهیزات و سنسورهای مختلفی استفاده نمود.
1-کنترل پنل مرکزی یا تابلوی اصلی مدار فرمان سیستم اعلام و اطفاء حریق اتاق سرور :
این کنترل که شامل قسمتهای مختلفی بسته به نوع کار از مدل متعارف یا آدرس‌پذیر استفاده میگردد. مدار فرمان در پنل به زونهای مختلف اعلام حریق و زون اطفاء حریق در دیتاسنترها استفاده میگردد.که کلیه تجهیزات اعلاک=م به این تابلو فرمان متصل میگردند.
2-دتکتور دود –دتکتور حرارت-دتکتورهای دودی-حرارتی(مولتی سنسور)-داکت دکتورها :
در دیتاسنترها به دلیل حجم بالای گردش هوا یا سرعت جریان باد کولینگ سیستم یا اسپیلیت دتکتورهای معمولی به تنهایی کاربرد ندارند. در سناریوی حریق دود در هنگام شروع در هنگام شروع آنش غلظت پایینی دارد. سیستم کارکرد دتکتورهای دودی به صورتی میباشد که دود با غلظت بالا بیایددر زمان حداقل 5 تا 8 ثانیه داخل دتکتور پایدار بماندتا دتکتور اعلام حریق نماید که به دلیل گردش هوا احتمال دارد دود هیچگاه در زمان اولیه حریق به دتکتور نرسد. حریق در سناریوی آغازین در 5 ثانیه اول تا 5 ثانیه دوم سرعت شگفت‌آور رشد 5 برابری را دارد و ممکن است برای جلوگیری از حریق زمان به هدر برود.
3-کابل خطی حرارتی(Line heat detector cable):
این کابل حرارتی که در دو نوع متعارف و آدرس‌پذیر میباشد که در دماهای متفاوت عمل کشف حریق را به صورت حرارتی انجام میدهد. فرض کنید رکهای شما در کنار و پشت آن حرارت بالایی دارند و سیستم کولینگ ظرفیت خنک کردن تمام نواحی آنرا ندارد به وسیله این کابل خطی که در دماهای 68 درجه، 86 درجه و 108 درجه کارایی دارند چنانچه دما در محیط به بالاتر از دماهای ذکر شده برسد برسد این کابل زوج سیستم که از یک طرف به پنل مرکزی متصل شده با یک اتصال کوتاه سریع به کشف نقطه‌ای که حریق در حال شکل گرفتن است کمک میکند پس میتوان در امتداد و داخل رکها این کابل خطی را به عنوان یک تجهیز اعلام حریق حرارتی استفاده نمود.
4-مجموعه شستی‌های سیستم اعلام و اطفاء حریق اتاق سرور:
4-1-شستی اعلام(manual call point) :
فرض کنید اپراتور در دیتا سنتر در حال انجام کارهای روزانه است که متوجه شکل‌گیری حریق میشود قبل از اینکه سیستم حریق را کشف کند میتوان با فشار دادن دکمه شستی اعلام تمامی آلارم‌ها را به کار انداخت و از اتلاف زمان جلوگیری کرد.
4-2-شستی اضطراری تخلیه ماده اطفاء(manual release):
همانند شستی اعلام هنگامی که اپراتور با مشاهده مستقیم خود حریق را کشف کرد میتواند با فشار این شستی ماده اطفا را سریعتر تخلیه کند که معمولا بر روی پنل مرکزی اعلام و اطفا حریق این شستی به صورت مهر و موم شده قرار دارد.(extinguishing button)
4-3-شستی توقف دستی خروج ماده اطفاء یا(abort):
فرض کنید زمانی به هر دلیلی آلارم کاذبی ایجاد شده و اپراتور با مشاهده عدم وجود حریق می‌خواهد سیستم را موقتا” قطع و به علت وجود اعلام حریق کاذب پی ببرد در این زمان ما باید از تخلیه بی‌مورد ماده اطفاء و هدر رفتن آن جلوگیری نماییم. این شستی که abort نیز نام دارد میتواند جلوی تخلیه بی‌مورد ماده اطفاء را بگیرد.
5-مجموعه تجهیزات شنیداری و هشدار دهنده با صدا:
5-1-آژیر اعلام حریق :
در زمان بروز آلارم اولیه ابتدا به صدا در آمده و تمامی افراد را در منطقه مورد نظر با خبر میکند که در دو نوع آژیر ساده یا با فلاشر(نورشدید)موجود میباشد که حتی در شب یک وسیله نور منقطع اعلام بروز حادثه را انجام میدهد.
5-2- زنگ هشدار تخلیه ماده اطفاء:
این زنگ که شبیه زنگ مدرسه میباشد در هنگام اعلام حریق به صورت منقطع و در هنگام تخلیه ماده اطفاء به صورت متناوب به صدا درآمده و جزء تجهیزات حیاتی اعلام و اطفاء حریق در دیتاسنترها میباشد.
6-سیستم برق اضطراری کنترل پنل سیستم اعلام و اطفاء حریق اتاق سرور :
چنانچه در زمان حادثه، برق به صورت اتصالی یا کلا قطع شود باید برق مورد نیاز تجهیزات اعلام و اطفاء حریق را به‌صورت پشتیبان به صورت ذخیره و برای عملکرد سیستم در مواقع اضطراری به وسیله ups یا دو عدد باطری که در تابلوی اصلی اعلام و اطفاء حریق که با مشخصه (7.2)24volt میباشد تامین نمود که تجهیزات برای عملکرد و تحریک یکدیگر برای کارکرد مشکلی نداشته باشند.
7-مجموعه تابلوها و علائم اضطراری و دستورالعمل کارکرد سیستم :
بر اساس استاندارد NFPA مجموعه تابلوها و علایم اضطراری باید در محل و روی تجهیزات حساس مانند کنترل پنل شستی‌ها و سیلندر حاوی ماده اطفاء حریق نصب تا اپرانور یا شخصی که حتی آموزش استفاده ندیده بتواند در مواقع اضطراری بتواند با تجهیزات کار کند.
